“Καλησπέρα, γλυκά μου πλάσματα! Λοιπόν σας την έσκασα… Δεν γράφει η κυρα-Λένη αυτή τη φορά, αλλά η αφεντιά μου. Σήμερα σας παρουσιάζουμε την εκδοχή μας για την παραδοσιακή ζακυνθινή κουλούρα. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα γλυκό ψωμί με σταφίδες και καρύδια που ζυμώνεται  την παραμονή των Χριστουγέννων γεμίζοντας το σπίτι μεθυστικά αρώματα αλλά και γλυκιά νοσταλγία. Δεν έχω στο μυαλό μου έντονες αναμνήσεις από γιορτινές φιέστες, ούτε από κατανυκτικές ιστορίες. Δεν υπήρχαν τότε ξενοδοχεία, εστιατόρια και νυκτερινά καταστήματα στο νησί και πολύ περισσότερο στον απομακρυσμένο από τη Χώρα οικισμό μας υπήρχε μόνο η λάσπη του δημοσίου δρόμου, το ένα και μοναδικό κοινοτικό τηλέφωνο και η  φτώχεια.   Η  παραμονή των Χριστουγέννων όμως ήταν ιδιαίτερη… Είχε την κουλούρα!  Θυμάμαι τη νόνα μου από νωρίς να μαγειρεύει  μέσα στην παλιά κουζίνα με το τσιμεντένιο πάτωμα και τους νοτισμένους με υγρασία τοίχους. Τον νόνο να με ορμηνεύει για τα καλά, τα άσχημα και τα μυστήρια της ζωής κουτσοπίνοντας ένα ποτήρι κρασί. Καθόμουν δίπλα στο παλιό καλοριφέρ λαδιού με κείνον το χαρακτηριστικό ήχο του κελαρυστού νερού κι άκουγα βαρύθυμα νουθεσίες διανθισμένες με απίστευτες ιστορίες από τα πάθη των ανθρώπων.

Ήταν τόσο λιτό εκείνο το τραπέζι… Μπροκολόσουπα, λαδοτύρι τση νόνας, ελιές, άγρια χόρτα, βραστές πατάτες με αφράλα από  την πισινή θάλασσα. Στο τέλος έκανε την εμφάνισή της η κουλούρα, αφράτη και μυρωδάτη! Την έκοβε ο νόνος με περισσή σπουδή, φροντίζοντας κάθε χρόνο να μου πέφτει το «εύρημα»- ένδειξη τύχης και ευημερίας για την επόμενη χρονιά (το αντίστοιχο φλουρί της βασιλόπιτας).  Αργότερα σαν κλέφτες μέσα στο σκοτάδι εμφανίζονταν οι καλανταδόροι με τις κιθάρες και τα μαντολίνα τους. Γέμιζε ουράνιες νότες και μελωδίες η γειτονιά, μα ενίοτε και με φαλτσαριστές γαϊδουροφωνάρες!  Έχει την τέχνη του το επτανησιακό μέλος… Μα πάνω απ’ όλα είναι τέχνη το να ζεις με το τίποτα και να αισθάνεσαι ότι έχεις τα πάντα!

Παίρνω την πένα εγώ, για να σας αποχαιρετήσω, να δώσω στον Κωστή μου συγχαρητήρια για το υπέροχο νοσταλγικό κείμενο και την εκπληκτική συνταγή για ζακυνθινή κουλούρα! Να σας υπενθυμίσω και αυτά τα ζακυνθινά παξιμάδια κρασιού που είναι απίθανα! Φιλιά πολλά από το νησάκι μας!

Υλικά:

Μείγμα Α

350 γρ. αλεύρι μαλακό
300 γρ. νερό χλιαρό
1 φακελάκι μαγιά
1 κ.γ ζάχαρη

Μείγμα Β

650 γρ. αλεύρι μαλακό
60 γρ. νερό χλιαρό
150 γρ. κρασί κόκκινο (ζεστό ή σε θερμοκρασία δωματίου)
200 γρ. ζάχαρη
90 γρ. ελαιόλαδο
120 γρ. μαύρη σταφίδα
120 γρ. ξανθή σταφίδα
100 γρ. καρύδι χοντροκομμένο
1 κ.γ γαρύφαλλο
2 κ.γ κανέλλα
1 κ.γ. αλάτι
Ξύσμα από ένα πορτοκάλι

1 φακελάκι μαγιά

Εκτέλεση:
Μείγμα Α

Ρίχνω το νερό μέσα σε μπολ και διαλύω τη ζάχαρη και τη μαγιά. Προσθέτω το αλεύρι και ανακατεύω μέχρι να προκύψει μια υγρή ζύμη. Σκεπάζω το μπολ με μεμβράνη και το αφήνω σε ζεστό σημείο του σπιτιού για 2,5 ώρες περίπου μέχρι η ζύμη να φουσκώσει.

Μείγμα Β

Σε βαθύ μπολ ρίχνω το νερό και διαλύω τη μαγιά. Προσθέτω δυο κουταλιές από το αλεύρι, ανακατεύω και αφήνω το μείγμα στην ησυχία του για 10 λεπτά περίπου.  Στη συνέχεια προσθέτω το αλεύρι, τη ζάχαρη,  το κρασί, το αλάτι, το ξύσμα, τα μπαχαρικά και ανακατεύω. Προσθέτω στη συνέχεια το Μείγμα Α  και ζυμώνω ενσωματώνοντάς το στο Μείγμα Β.  Ακολουθούν οι σταφίδες και το καρύδι. Στο τέλος προσθέτω  το ελαιόλαδο και μεταφέρω την ζύμη σε αλευρωμένη επιφάνεια και ζυμώνω  για περίπου δέκα λεπτά. Θα προκύψει μια ζύμη λαδερή και αρκετά ελαστική. Την πλάθω σε παχύ μπαστούνι μήκους περίπου 55cm και την τοποθετώ μέσα σε ελαφρά λαδωμένο στρογγυλό ταψί διαμέτρου 30cm στο κέντρο του οποίου έχω τοποθετήσει στρογγυλό τσέρκι διαμέτρου 8cm ώστε να δημιουργηθεί η κλασική μορφή της κουλούρας με την τρύπα στο κέντρο. Τοποθετώ το ταψί στο φούρνο στους 30-40 βαθμούς αντιστάσεις και στη βάση του φούρνου τοποθετώ ένα ταψάκι με ζεστό νερό. Αφήνω την κουλούρα μέχρι να φουσκώσει, για 1 ώρα και 20 λεπτά περίπου. Την ραντίζω με νερό και πασπαλίζω με σουσάμι, ενώ προθερμαίνω το φούρνο  στους  200 βαθμούς.  Ψήνω στις αντιστάσεις για 1 ώρα περίπου. Όταν βγει από το φούρνο, ξεφορμάρουμε και πασπαλίζουμε με ζάχαρη. Και του χρόνου!